Aspekty bezpiecznej pracy na wysokości – drabiny

Bezpieczeństwo pracy to temat szeroko dyskutowany, który dotyczy szczególnie produktów przeznaczonych do pracy na wysokości, takich jak drabiny, rusztowania stacjonarne i ruchome, platformy jezdne. Produkty te muszą spełniać europejskie normy w zakresie bezpieczeństwa, gwarantujące bezpieczeństwo wszystkich, którzy pracują na wysokości:

• użytkowników drabin,
• monterów i/lub użytkowników rusztowań stacjonarnych i ruchomych,
• użytkowników podnośników jezdnych i stacjonarnych,
• osób pracujących na dachach czyli monterów anten, elektryków, innych pracowników.

Na rynku jest wiele produktów przeznaczonych dla użytkowników drabin i rusztowań do użytku profesjonalnego i hobbystycznego. Zorientowanie się, czy spełniają one wymagania norm w zakresie pracy na wysokości może się zatem wydawać trudne. Firmy budowlane mają wiedzę na temat certyfikatów wydawanych na podstawie PN-EN 131 dla drabin przenośnych czy PN-EN 1004 dla rusztowań przenośnych i stacjonarnych. Jednak użytkownicy prywatni nie zawsze orientują się w tych wymaganiach. Dlatego sprzedawcy drabin i rusztowań muszą zawsze mieć aktualne informacje na temat norm europejskich, żeby udzielać wyczerpujących informacji klientom, bez względu na to czy są to firmy, czy osoby prywatne.
Nie zawsze certyfikat zgodności z normą dla drabin, rusztowań czy podnośników wystarczy, żeby uniknąć wypadków. Bardzo ważne jest także przestrzeganie zasad postępowania i zachowanie określonych środków ostrożności.

Bezpieczeństwo na drabinach

Wiedza w zakresie zasad użytkowania sprzętu podczas pracy na wysokości pozwala pracownikom na unikanie:

• wypadków na drabinach źle zamocowanych i nierozłożonych do końca;
• upadków z drabin z powodu utraty równowagi – w tym przypadku bardzo przydatne może być stosowanie zabezpieczeń, kosza dla operatora lub półki na przedmioty;
• poślizgnięć na drabinach spowodowanych niewłaściwym obuwiem.

Większość wypadków spowodowana jest powyższymi przyczynami. Rzadziej przyczynami wypadków są wady konstrukcyjne lub nieprawidłowa konserwacja drabiny, rusztowania lub podnośnika.
Warto przy tym podkreślić, że nie należy „nadużywać” drabin przenośnych do zastosowań profesjonalnych. Nadają się one do pracy na wysokości tylko, jeżeli:

• poziom ryzyka jest ograniczony a czas pracy krótki,
• zbyt mała przestrzeń robocza nie pozwala na użycie innego sprzętu,
• w przypadku nierówności terenu posiada się specjalną, regulowaną drabinę.

W każdym razie, aby zwiększyć bezpieczeństwo na drabinach, wskazane jest używanie drabiny pomostowej, wyposażonej w poręcz, podest i półkę na przedmioty.

Podstawowe zasady użytkowania drabin:

1. Można używać drabin przenośnych do lekkich i krótkotrwałych prac, robiąc przerwy w pracy i odpoczywając na ziemi.
2. Nie należy przekraczać maksymalnego dopuszczalnego obciążenia drabiny.
3. Drabinę może użytkować tylko jedna osoba w tym samym czasie.
4. Należy zawsze wchodzić przodem do drabiny i utrzymywać ciało centralnie między słupkami.
5. Wchodząc, schodząc lub ustawiając się na drabinie zależy zawsze mocno się trzymać jedną ręką.
6. Należy ustawiać obie stopy na jednym stopniu/schodku.
7. Nie należy nigdy ustawiać jednej stopy na jednym stopniu/schodku a drugiej na innym.
8. Nie należy pod żadnym pozorem wychylać się na bok.
9. Pracując na drabinie, nie należy przykładać nadmiernej siły za pomocą narzędzi roboczych, aby zapobiec poślizgnięciu się lub wywróceniu drabiny.
10. Nie należy wchodzić z ciężkimi lub dużymi przedmiotami; w przypadku konieczności używania sprzętu roboczego należy mieć pojemnik na narzędzia zahaczony na drabinie lub przymocowany do pasa.
11. Nie należy nigdy wchodzić powyżej czwartego od góry stopnia/schodka drabiny, jeżeli nie ma ona platformy z barierką lub zabezpieczeniem.
12. W przypadku podwójnych drabin trzyelementowych nie należy nigdy wchodzić powyżej stopnia znajdującego się u szczytu dwóch elementów stojących na ziemi, używając jako podparcia trzeciego elementu wysuniętego przynajmniej na 4 stopnie.
13. Nie należy wchodzić na element podtrzymujący w drabinach podwójnych.
14. Operator nie może stać na drabinie, kiedy jest ona przemieszczana.
15. Po zakończeniu pracy należy złożyć drabinę do minimalnej wysokości w pozycji zamkniętej.

Konserwacja i naprawa drabin:

1. Kontrolę wzrokową należy przeprowadzać codziennie, a w przypadku rzadszego używania drabiny – każdorazowo przez jej użyciem.
2. Najważniejsze kontrole, jakie należy przeprowadzać, to sprawdzanie stanu: słupków i schodków/stopni, nóżek antypoślizgowych, elementów bezpieczeństwa, poręczy i haków, połączeń stopni ze słupkiem, spawów (o ile występują).
3. Przeprowadzać okresowo czyszczenie ogólne drabiny, stosując lekki detergent.
4. Ewentualne naprawy może wykonywać tylko producent – wtedy nie tracą ważności certyfikaty wystawiane przez niego dla każdego rodzaju drabiny.
5. W przypadku wymiany części lub akcesoriów należy stosować tylko elementy oryginalne.